Decyzje podjęte przez rząd przynoszą straty finansowe dla większości irlandzkich gospodarstw domowych, a to jeszcze nie koniec.
W najnowszych raportach opublikowanych przez Instytut Badań Ekonomicznych i Społecznych (ESRI) podkreślono, że zmiany w polityce podatkowej oraz wycofanie wsparcia związanego z kosztami życia spowodują realny spadek dochodów rozporządzalnych wielu rodzin w Irlandii.
Dochód w Irlandii
Średni dochód rozporządzalny gospodarstw domowych w Irlandii w 2026 roku będzie o 1,3% niższy niż gdyby system podatkowo-socjalny był indeksowany do inflacji. Przy odniesieniu do prognozowanego wzrostu płac spadek sięga nawet 1,9%. Oznacza to, że pomimo stabilnej sytuacji makroekonomicznej, mieszkańcy Irlandii realnie tracą.
Głównym powodem takiej sytuacji jest zamrożenie progów podatkowych i ulg, co w praktyce skutkuje wyższym opodatkowaniem rosnących dochodów. Dodatkowo z Budżetu 2026 zniknęły popularne dodatki wspierające walkę z kosztami życia – takie jak dopłaty do energii – które w poprzednich latach odciążały domowe budżety.
Najmocniej odczują skutki nowych rozwiązań osoby o średnich i wyższych dochodach, które – ze względu na brak aktualizacji progów podatkowych – zapłacą wyższe podatki od większej części swoich zarobków. Z kolei dla osób o niskich dochodach przewidziano pewne stałe podwyżki świadczeń socjalnych, ale ich pozytywny efekt został zniwelowany przez brak dodatkowego wsparcia kosztów życia.
Zdaniem ESRI, choć nowe rozwiązania mają charakter progresywny, to jednak w praktyce większość gospodarstw – niezależnie od poziomu dochodów – odczuje pogorszenie swojej sytuacji finansowej.
Gospodarka Irlandii
Mimo trudności dla domowych budżetów, irlandzka gospodarka wciąż wykazuje solidne tempo wzrostu. W 2025 roku krajowy produkt brutto ma wzrosnąć o imponujące 13,1%, a w 2026 roku – o kolejne 5,7%. Jednak wzrost ten wynika głównie z działalności wielonarodowych korporacji, zwłaszcza z sektora eksportowego.
Wzrost tzw. gospodarki krajowej – nieuwzględniającej działalności międzynarodowych firm – spowolni z 4% w 2025 roku do 2,1% w roku kolejnym. Przewiduje się także niewielki wzrost bezrobocia – z 4,8% do 5,2%.
ESRI przewiduje, że w 2025 roku w Irlandii powstanie 35 000 nowych domów, a w 2026 – 36 000. Tymczasem, aby zaspokoić rzeczywiste potrzeby społeczne, konieczne byłoby budowanie co najmniej 50 000 domów rocznie. Brak odpowiedniej podaży mieszkań nadal pozostaje jednym z największych wyzwań w kraju.
Raport ESRI analizuje również potencjalne skutki rozwoju sztucznej inteligencji. Obecność globalnych firm technologicznych w Irlandii może spowodować szybsze wdrażanie technologii zastępujących pracę ludzi, co może mieć negatywny wpływ na zatrudnienie i dochody budżetowe z tytułu podatków korporacyjnych – szczególnie w razie załamania koniunktury w branży technologicznej.
Ostrzeżenie
Jedną z najbardziej kontrowersyjnych decyzji budżetowych jest obniżenie stawki VAT dla sektora hotelarskiego, co kosztuje państwo aż 681 mln euro. To równowartość 60% całkowitych wydatków na świadczenia socjalne zawartych w Budżecie 2026.
Raport ESRI zwraca uwagę, że brak jest dowodów na to, by ulga ta przyniosła realne korzyści konsumentom, a jej skuteczność i zasadność pozostają niejasne.
Na koniec instytut ponownie ostrzega przed nadmiernym poleganiem na niestabilnych wpływach z podatków korporacyjnych oraz zbyt luźną polityką fiskalną, która może nie być adekwatna do obecnego etapu cyklu koniunkturalnego.
