Rosnąca liczba brutalnych ataków, szczególnie tych wymierzonych w funkcjonariuszy Gardy, skłoniła irlandzkie władze do uruchomienia nowego programu.
W ciągu ostatnich dziesięciu lat każdego roku średnio 300 funkcjonariuszy padało ofiarą napaści. Po pandemii liczba tych zdarzeń wyraźnie wzrosła, a rok 2023 zakończył się rekordowym wynikiem – 470 ataków na funkcjonariuszy.
Nowy program w Irlandii
W odpowiedzi Garda wprowadza nową formę ochrony dla funkcjonariuszy pełniących służbę na pierwszej linii – paralizatory, czyli urządzenia rażące prądem elektrycznym.
Nowy program pilotażowy objął trzy posterunki – Pearse Street i Store Street w centrum Dublina oraz jednostkę w Waterford. W sumie 128 funkcjonariuszy otrzymało urządzenia znane jako Conductive Energy Devices (CED), popularnie określane mianem taserów.
Dotychczas używano ich wyłącznie w jednostkach specjalnych, takich jak Uzbrojone Oddziały Wsparcia Regionalnego czy Jednostka Reagowania Kryzysowego.
Teraz po raz pierwszy paralizatory trafiły do funkcjonariuszy w mundurach, którzy codziennie patrolują ulice irlandzkich miast.
Urządzenia będą wykorzystywane wyłącznie przez przeszkolonych gardów, wyposażonych w kamery nasobne, pełniących służbę w oznakowanych radiowozach.
Nowe narzędzia Gardy
Wszystkie osoby objęte programem musiały ukończyć intensywne, trzydniowe szkolenie obejmujące nie tylko obsługę techniczną paralizatora, ale również aspekty prawne i etyczne związane z jego użyciem – oparte na konstytucji Irlandii oraz zasadach Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Każde użycie paralizatora będzie rejestrowane, a informacje o incydencie trafią do biura ombudsmana Fiosrú. Sam program zostanie poddany szczegółowej ewaluacji, zanim zapadnie decyzja o jego ewentualnym rozszerzeniu na inne jednostki w kraju.
Paralizatory stanowią alternatywę dla bardziej radykalnych środków przymusu. Działają poprzez wyładowanie elektryczne, które tymczasowo paraliżuje mięśnie osoby zatrzymywanej, uniemożliwiając jej dalsze działanie. Ich zastosowanie przewiduje się tylko w sytuacjach, w których inne metody zawodzą lub są zbyt ryzykowne dla funkcjonariuszy lub osób postronnych.
Wprowadzenie paralizatorów spotkało się jednak z krytyką organizacji zajmujących się ochroną praw obywatelskich. Główne zarzuty dotyczą braku szerokiej debaty publicznej oraz zbyt szybkiego tempa wdrażania nowego rozwiązania.
Krytycy obawiają się, że użycie paralizatorów może w niektórych przypadkach eskalować napięcia, zwłaszcza w kontaktach z osobami w stanie kryzysu psychicznego.
Pomimo tych głosów niepokoju, Garda podkreśla, że wprowadzenie taserów ma na celu przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa – zarówno funkcjonariuszy, jak i osób, wobec których podejmowane są interwencje.
