Po raz pierwszy w historii potwierdzono obecność tych zwierząt w prehistorycznej Irlandii dzięki bezpośredniemu datowaniu szczątków sprzed ponad 5 500 lat.
W Glencurran Cave w regionie Burren (hrabstwo Clare) archeolodzy odkryli najstarsze znane szczątki dzikiego kota (Felis silvestris) w Irlandii. Kości datowane są na około 3600 rok p.n.e., co potwierdza, że gatunek ten zamieszkiwał wyspę w epoce środkowego neolitu.
Odkrycie w irlandzkiej jaskini
To wyjątkowe odkrycie stanowi istotny przełom w badaniach nad prehistoryczną fauną Irlandii. Dotychczasowe znaleziska kocich kości nie były datowane radiowęglowo, co uniemożliwiało ich jednoznaczną klasyfikację jako dzikie lub udomowione.
Podczas wykopalisk odkryto 39 kości należących do dorosłego osobnika, których stan wskazywał na brak ingerencji człowieka – zwierzę najprawdopodobniej zmarło naturalnie wewnątrz jaskini.
Szczątki zostały zidentyfikowane jako należące do europejskiego dzikiego kota – odrębnego gatunku w stosunku do kota domowego (Felis catus) oraz dzikiego kota bliskowschodniego (Felis lybica lybica).
Analiza starożytnego DNA wykazała, że zwierzę było samcem, należącym do starej linii genetycznej, spokrewnionej z dzikimi kotami występującymi niegdyś we Włoszech i Hiszpanii.
Datowanie radiowęglowe przeprowadzono w Queen’s University Belfast, a analizę DNA wykonali badacze z Uniwersytetu Tor Vergata w Rzymie. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie „Journal of Irish Archaeology”, a także w międzynarodowym projekcie badawczym zamieszczonym na łamach „Science”.
Koty w Irlandii
Odkrycie to zmienia dotychczasowe rozumienie irlandzkiej przyrody sprzed tysięcy lat. Do tej pory zakładano, że dzikie koty mogły nie występować na wyspie, a znalezione wcześniej kości należały do późniejszych, udomowionych osobników.
Wcześniejsze znaleziska kocich szczątków na stanowiskach takich jak Lough Boora (hrabstwo Offaly) czy Newgrange (hrabstwo Meath) nie dostarczały jednoznacznych dowodów ze względu na brak datowania radiowęglowego. Dopiero teraz uzyskano solidny materiał dowodowy potwierdzający, że dzikie koty były częścią irlandzkiego ekosystemu już w okresie neolitu.
Dzikie koty były kiedyś szeroko rozpowszechnione w Europie, jednak od XVIII wieku ich liczebność drastycznie spadła z powodu utraty siedlisk, polowań i konkurencji ze strony kotów domowych.
Choć podobne do kotów domowych pod względem wyglądu, stanowią odrębny gatunek. Preferują tereny leśne i prowadzą samotny, nocny tryb życia, unikając kontaktu z człowiekiem.
Odnaleziony w Glencurran osobnik należy do dzikiego europejskiego typu, który był bardziej dziki i pierwotny niż dzisiejsze populacje – nawet te zachowane w Szkocji.
Odkrycie rodzi szereg nowych pytań: czy dzikie koty dotarły do Irlandii już z mezolitycznymi łowcami-zbieraczami, czy też zostały wprowadzone przez rolników z epoki neolitu? Jak długo przetrwały na wyspie? Dlaczego pozostało po nich tak niewiele śladów?
Naukowcy zapowiadają dalsze badania szczątków kotów z innych stanowisk archeologicznych w Irlandii. Tylko dzięki analizie radiowęglowej i badaniom genetycznym można będzie rozróżnić prawdziwe dzikie koty od zdziczałych kotów domowych oraz lepiej poznać dawne ekosystemy Irlandii.
